Σκέψεις για ένα εναλλακτικό μοντέλο άμυνας

Ο Θανάσης Μακρής είναι αντιρρησίας συνείδησης που είχε την παρρησία να δηλώσει ανοιχτά την άρνησή του να συμμετέχει στο θεσμό της στρατιωτικής μηχανής. Έχει πληρώσει το αντίτιμο για την άρνησή του αυτή (φυλάκιση 2,5 ετών) και εν συνεχεία μετά από μελέτη και σκέψη, κατέστρωσε ένα εναλλακτικό σχέδιο άμυνας. Το σχέδιο αυτό βασίζεται στα διδάγματα της μη βίας, στην απόκρουση της περιβαλλοντικής υποβάθμισης (πράγμα που επίσης συνιστά άμυνα μιας κοινωνίας), στην καλλιέργεια των διακρατικών συνεργασιών και στο σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ας παρακολουθήσουμε τη σκιαγράφηση του σχεδίου αυτού ευχόμενοι (ες) να δημιουργήσει τη συζήτηση που του αξίζει. Σημειώστε ότι το υπουργείο άμυνας της Ολλανδίας ασχολήθηκε στα σοβαρά και κάλεσε το συγγραφέα για περαιτέρω ανταλλαγή απόψεων. Άντε και στο δικό μας!! (υπουργείο άμυνας).

Παρόλο που όλοι συμφωνούν πως η άμυνα μιας χώρας είναι μια σημαντική υπόθεση, είναι ταυτόχρονα σίγουρο ότι επικρατούν πολύ διαφορετικές απόψεις και προσεγγίσεις σε σχέση με τις απειλές που αντιμετωπίζει η χώρα μας. Αυτό που θέλω να αμφισβητήσω στη συνέχεια είναι όχι μόνο το μοντέλο άμυνας, το οποίο θεωρώ εξαιρετικά παρωχημένο αλλά και τις δομές, τους μηχανισμούς και την αμυντική πολιτική συνολικά που τη θεωρώ αναποτελεσματική και σε πολλά σημεία επικίνδυνη.

Η καλοκαιρινές καταστροφές των δασών και όχι μόνο στην Πελοπόννησο και την Εύβοια ήταν σαφέστατα αποτέλεσμα της αμυντικής αδυναμίας της χώρας. Πέρα από την ανικανότητα και την ανεπάρκεια της πολιτικής ηγεσίας και του Στρατού φάνηκε η κολοσσιαία και πασιφανής αναντιστοιχία ανάμεσα στο μοντέλο άμυνας που έχει υιοθετηθεί και στους πραγματικούς κινδύνους που απειλούν τη χώρα.

Κατά πάσα πιθανότητα, λοιπόν, ήρθε η ώρα να συζητήσουμε στα σοβαρά για την άμυνα της χώρας, ξεκινώντας με μια απαρίθμηση των απειλών τις οποίες δέχεται. Αυτές χρειάζεται να αξιολογηθούν, να σταθμιστούν και βάσει των αποτελεσμάτων που θα εξαχθούν από τη συζήτηση αυτή να προσπαθήσουμε να θεμελιώσουμε ένα νέο μοντέλο άμυνας, που τολμώ να το χαρακτηρίσω Εναλλακτικό Μη Στρατιωτικό.

Κάποιοι μπορεί να δεχτούν αυτό το Εναλλακτικό Μη Στρατιωτικό μοντέλο, που προτείνω ως συμπληρωματικό του στρατιωτικού μοντέλου. Είμαι έτοιμος να δεχτώ ακόμα και αυτή την προσέγγιση ως ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, παρόλο που δεν φαίνεται να λαμβάνει υπόψη της τους κινδύνους που πηγάζουν από αυτή καθεαυτή την ύπαρξη του στρατού και τα στρατιωτικο-βιομηχανικά συμφέροντα που συνδέονται με αυτόν. Η λειτουργία του στρατού έχει συνδεθεί με ένα φαύλο κύκλο που έχει ως εξής: καλλιεργεί ο ίδιος και υπερτονίζει την αίσθηση πως η κοινωνία απειλείται έτσι ώστε να νομιμοποιείται η ύπαρξή του. Στη συνέχεια, τις απειλές αυτές τις εκμεταλλεύεται για να κερδίσει το δικαίωμα να νέμεται με διαφανή ή και με αδιαφανή ακόμη τρόπο, τεράστια ποσά χρημάτων και φυσικών πόρων και να τα κατασπαταλά σε εξοπλισμούς, οι οποίοι δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να υποδαυλίζουν αντιπαλότητες και να κλιμακώνουν εντάσεις με τους γειτονικούς λαούς. Οι εντάσεις αυτές με τη σειρά τους είναι αυτές που νομιμοποιούν την αναγκαιότητα στρατού και εξοπλισμών κοκ.

Δεν επιθυμώ η συζήτηση να εξαντληθεί γύρω από την αναγκαιότητα του στρατού ή την κατάργησή του. Θεωρώ πιο σημαντικό να συζητήσουμε για τους κινδύνους που μας απειλούν ως κοινωνία και ως χώρα και να διαμορφώσουμε ένα αποτελεσματικό αμυντικό μοντέλο που θα είναι στρατηγικό εργαλείο για την προστασία της.

Βλέπω τη συζήτηση του θέματος να γίνεται πάνω στους εξής άξονες:

• Ειρήνη στην ευρύτερη περιοχή και ασφάλεια της χώρας.
• Απειλές και κίνδυνοι που δεχόμαστε σαν κοινωνία.
• Στρατηγικές πλουτοπαραγωγικές πηγές.
• Ενδυνάμωση και υγεία της κοινωνίας.

"ΕΝ ΟΙΚΩ", Τεύχος 78