Ημέρα ή νύχτα για τους πρόσφυγες;

Η Παγκόσμια Ημέρα για τους Πρόσφυγες βρίσκει την ελληνική πολιτεία για άλλη μια φορά να συνεχίζει τις προβληματικές πρακτικές της στον τομέα της αναγνώρισης και παροχής προστασίας των αιτούντων άσυλο, παρά την ύπαρξη ενός τυπικά πληρέστατου και λεπτομερούς θεσμικού πλαισίου.

Το Κέντρο ΑΝΤΙΓΟΝΗ επισημαίνει ότι το ζήτημα των δικαιωμάτων των πολιτικών προσφύγων αποτελεί ένα πεδίο όπου κατεξοχήν υφίσταται αξιοσημείωτη απόκλιση ανάμεσα στις ωραίες κι ευχάριστες διακηρύξεις του γράμματος του Νόμου αφενός και στη χειροπιαστή καθημερινότητα που βιώνουν οι διωκόμενοι συνάνθρωποι μας αφετέρου. Η συντριπτική πλειονότητα των αιτούντων άσυλο χαρακτηρίζονται συνήθως αβασάνιστα και άκριτα ως «παράνομοι μετανάστες», κάτι που αποτελεί το πρώτο βήμα «κατασκευής» μιας ομάδας ανθρώπων με μειωμένα δικαιώματα και εν συνεχεία αποφυγής της εκπλήρωσης των διεθνών υποχρεώσεων που έχει το ελληνικό κράτος απέναντι στους πρόσφυγες. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι εκδίδονται διοικητικές-αστυνομικές αποφάσεις απέλασης και κράτησης, με βάση τις οποίες οι πρόσφυγες στοιβάζονται σε κέντρα κράτησης, στερούμενοι την ελευθερία τους, παρ’ όλο που δεν έχουν διαπράξει κανένα αδίκημα

Είναι λυπηρό στις επετείους να διατυπώνονται οι αυτονόητες αξιώσεις: ότι δηλαδή τα κράτη οφείλουν να συμπεριφέρονται απέναντι στους πρόσφυγες σύμφωνα με τις διεθνείς δεσμεύσεις τους και να τους προστατεύουν, παρέχοντάς τους άσυλο ή άλλη μορφή διεθνούς προστασίας. Ενδεικτικό της τραγικότητας της κατάστασης είναι και το ότι κατά το προηγούμενο χρονικό διάστημα έρευνες διεθνών οργανώσεων και ελληνικής ομάδας δικηγόρων έφεραν στο φως στοιχεία που φανερώνανε ότι στα θαλάσσια σύνορα στο Αιγαίο οι λιμενικές αρχές επαναπροωθούν ή αποτρέπουν τους πρόσφυγες χρησιμοποιώντας διάφορες παράνομες μεθόδους, οι οποίες θέτουν άμεσα τη ζωή των προσφύγων σε κίνδυνο. Επίσης έχει καταντήσει δυστυχώς κοινοτυπία η απαραίτητη αναφορά στις απαράδεκτες συνθήκες κράτησης που με ελάχιστες εξαιρέσεις προσφάτως ανεγερθέντων κτιρίων εξακολουθούν να διατηρούνται αμετάβλητες στα περισσότερα Κέντρα Κράτησης των παραμεθόριων περιοχών. Και εν προκειμένω, το ζήτημα ακριβώς που γεννάται, είναι γιατί να κρατούνται όλα αυτά τα άτομα τα οποία καθημερινά αυξάνονται, με αποτέλεσμα οι συνθήκες να είναι πάντα οικτρές, όπως θα συμβεί ακόμη και όταν δημιουργηθούν νέα κέντρα. Οι αιτούντες άσυλο έχουν ανάγκη όχι κέντρων κράτησης αλλά πραγματικών και στελεχωμένων από κατάλληλο επιστημονικό προσωπικό κέντρων υποδοχής που δεν θα τους στερούν την ελευθερία ενώ θα μεριμνούν υπεύθυνα για την κοινωνική τους ένταξη.

Τέλος, το Κέντρο ΑΝΤΙΓΟΝΗ επισημαίνει ότι το θέμα του ασύλου απαιτεί αλλαγή της υπάρχουσας νοοτροπίας με την οποία το προσεγγίζει στο σύνολό του η Πολιτεία, η οποία πρέπει να αναλάβει συστηματικά τη γενική ενημέρωση και ευαισθητοποίηση όλων των αρμόδιων αρχών που συνδέονται με το άσυλο, σε συνεργασία και με άλλους φορείς, όπως Ανεξάρτητες Αρχές και Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις.