Πόσο αντέχει ο Αλιάκμονας; Περί… φραγμάτων

Τις οικολογικές αντοχές του Αλιάκμονα δοκιμάζει η σχεδιαζόμενη δημιουργία ακόμη ενός υδροηλεκτρικού φράγματος στο Νεστόριο Καστοριάς. Αυτό επισημαίνει σε ερώτηση που κατέθεσε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ο ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων, Μιχάλης Τρεμόπουλος.

Το φράγμα, σύμφωνα με τον ευρωβουλευτή, παραβιάζει την ελληνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία, επηρεάζοντας αρνητικά οικοτόπους και είδη προτεραιότητας, όπως την αρκούδα, ενώ απειλεί με καταστροφή αρκετούς από τους πόλους έλξης των τουριστών οικοτουρισμού, που κερδίζει συνεχώς οπαδούς. Παράλληλα, ο Μ. Τρεμόπουλος σημειώνει ότι θα στρέψει τον αναπτυξιακό προσανατολισμό προς αμφίβολα κέρδη από αρδευόμενη εντατική καλλιέργεια καλαμποκιού και μηδικής, την ώρα που ακόμη δεν έχει καν εκπονηθεί προσχέδιο διαχείρισης της λεκάνης απορροής του υδατικού διαμερίσματος της Δυτικής Μακεδονίας, όπως οφείλει η χώρα μας…

«Ο Αλιάκμονας έχει πέσει θύμα μιας ακατάσχετης "φραγματολαγνείας"», δήλωσε ο Μιχάλης Τρεμόπουλος.  «Πέρα από τα τέσσερα φράγματα που βρίσκονται ήδη σε λειτουργία, κατασκευάζεται άλλο ένα στον Ιλαρίωνα και σχεδιάζονται και άλλα, όπως αυτό του Νεστορίου και του Ελαφίου (Γρεβενά). Εάν όλοι οι σχεδιασμοί τελεσφορήσουν, η μισή ροή του Αλιάκμονα θα μετατραπεί σε μια σχεδόν συνεχή τεχνητή λίμνη που θα απειλεί να αποκόψει την Ελλάδα στη μέση! Η κρίση δεν πρέπει να μας οδηγήσει σε αποφάσεις υπό το καθεστώς πανικού που θα υπονομεύσουν το ελληνικό περιβάλλον για γενιές ολόκληρες. Ούτε και πρέπει να δέχονται απειλές και λασπολογίες όσες περιβαλλοντικές οργανώσεις καταθέτουν επιστημονικές ενστάσεις για έργα όπως αυτό του Νεστορίου. Ο νηφάλιος κοινωνικός διάλογος, αλλά και ο σωστός σχεδιασμός σε επίπεδο λεκάνης απορροής υδατικού διαμερίσματος, δυστυχώς λείπουν».

Το φράγμα στο Νεστόριο σχεδιάστηκε να είναι ύψους 75 μ., κατασκευάζεται εντός του Αλιάκμονα με ευρωπαϊκή συγχρηματοδότηση και θα δημιουργήσει μια τεχνητή λίμνη εμβαδού 823 στρεμμάτων, η οποία θα κατακλύσει φαράγγι με σπάνιους γεωλογικούς σχηματισμούς, σημαντική πανίδα (π.χ. Ursus arctos – είδος προτεραιότητας), αλλά και χιλιάδες στρέμματα παραγωγικού δάσους, τα οποία περιλαμβάνουν και συστάδες οικοτόπων προτεραιότητας. Κι όλα αυτά την ώρα που η ΕΕ μέσω του προγράμματος LIFE χρηματοδοτεί την προστασία της Ursus arctos.  Επίσης, η λίμνη θα επιβαρύνει την ποιότητα των νερών, ενώ είναι πιθανό να επηρεάσει αρνητικά το κλίμα της περιοχής, να αυξήσει τη σεισμικότητα και να επιταχύνει τη διάβρωση των πρανών.

Η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, με την οποία δόθηκε άδεια στο έργο, δεν εξετάζει άλλες εναλλακτικές λύσεις, τόσο ως προς την άρδευση όσο και ως προς την ηλεκτροπαραγωγή, ενώ δεν έχουν συνεκτιμηθεί οι επιπτώσεις από τα δεκάδες άλλα τεχνητά έργα που επιβαρύνουν το ποτάμιο σύστημα του Αλιάκμονα.

Το φράγμα Ελαφιού Γρεβενών

Ο Μ. Τρεμόπουλος έθεσε στην Επιτροπή και το ζήτημα του υδροηλεκτρικού μεγα-φράγματος στο Ελάφιο Γρεβενών.

Είναι χαρακτηριστικό ότι ο ταμιευτήρας που σχεδιάζεται να προκύψει από το 110 μ. ύψους φράγμα θα έχει έκταση 39 τετραγωνικών χιλιομέτρων και μήκος περί τα 40 χιλιόμετρα. Ταυτόχρονα, σημαντικό τμήμα του ποταμού Βενέτικου θα πλημμυρίσει (17 χλμ.). Ο ποταμός Γρεβενίτης, θα κατακλυσθεί σχεδόν ολόκληρος, από την πόλη των Γρεβενών έως και τη συμβολή του με τον Αλιάκμονα. Πέρα από τις σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις που θα προκύψουν, υπογραμμίζεται ότι δεν έχουν μελετηθεί οι συνδυαστικές επιπτώσεις από τα δεκάδες άλλα τεχνητά έργα που επιβαρύνουν το ποτάμιο σύστημα του Αλιάκμονα.

Ο ευρωβουλευτής μεταξύ άλλων ρωτά την Επιτροπή τι μέτρα προτίθεται να λάβει ώστε να αποφευχθεί το ενδεχόμενο ύπαρξης συνεχών τεχνητών λιμνών στον ποταμό Αλιάκμονα, που συρρικνώνουν ακόμη περισσότερο και διασπούν την ελληνική βιοποικιλότητα (ιδιαίτερα στον τομέα  μετακίνησης και διαβίωσης των μεγάλων θηλαστικών).

«Θα κατακλυστούν τουλάχιστον 25.000 στρέμματα δασικών εκτάσεων, πάνω από 12 διαφορετικοί τύποι βλάστησης, νεολιθικοί οικισμοί υπό αρχαιολογική έρευνα, ο οικισμός της Αγάπης, τέσσερα αρδευτικά δίκτυα, θα επηρεαστεί αρνητικά η πανίδα και ιδιαίτερα σπάνια θηλαστικά (αρκούδα, ζαρκάδι, αγριόγατα, βίδρα), ψάρια και πουλιά. Επίσης, αναμένεται να κατακλυστούν φωλιές μαυροπελαργών και αποικίες ερωδιών», σημειώνει ο Μ. Τρεμόπουλος.