Κυριακή 25 Μαρτίου 2012

Ευρωπαϊκή Ημέρα Καταναλωτή 2012 και βιώσιμη κατανάλωση

Αφιερωμένη στην Αειοφόρο/Βιώσιμη  Κατανάλωση είναι η Ευρωπαϊκή Ημέρα Καταναλωτή 2012. Βιώσιμη κατανάλωση σημαίνει τη χρήση των αγαθών και υπηρεσιών που ανταποκρίνονται στις βασικές ανάγκες και επιφέρουν μια  καλύτερη ποιότητα ζωής χωρίς να διακυβεύονται οι ανάγκες των μελλοντικών γενεών. Η σημερινή οικονομική κρίση παίζει ρόλο στα πρότυπα βιώσιμης κατανάλωσης καθώς νέες ανάγκες έχουν εμφανιστεί και νέοι τρόπους αγοράς έχουν προκύψει.
Οι καταναλωτές πρέπει συνεπώς να προστατεύονται καλύτερα με καλύτερη πληροφόρηση, δεδομένου ότι αποτελούν την κινητήρια δύναμη της καινοτομίας και της ανάπτυξης ζητώντας αξία, ποιότητα και εξυπηρέτηση.
Με βάση την γνωμοδότηση της  Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Οικοδομώντας μια βιώσιμη οικονομία με αλλαγή του προτύπου κατανάλωσής μας», σήμερα εκπονούνται όλο και περισσότερες έρευνες που αφορούν τη βιώσιμη κατανάλωση και τους τρόπους επίτευξής της. Οι καταναλωτές αισθάνονται εγκλωβισμένοι στον τρέχοντα τρόπο ζωής τους: για παράδειγμα, ακόμη και αν επιθυμούν να χρησιμοποιούν λιγότερο το αυτοκίνητό τους, δεν μπορούν να βρουν τρόπους για να το πράξουν.
Η κατανάλωση τους διαμορφώνεται και κατευθύνεται από πλήθος παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων των φυσικών αναγκών τους, της προσωπικότητάς τους, των κοινωνικών ρυθμίσεων, ορισμένων πολιτιστικών παραγόντων, καθώς και της διαθεσιμότητας και των τιμών των εναλλακτικών αγαθών και υπηρεσιών.
Στην καταναλωτική κοινωνία, οι επιλογές κατανάλωσης διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στην κάλυψη των κοινωνικών και ψυχολογικών αναγκών - π.χ. για την ένταξη σε μια ομάδα, την αυτοεκτίμηση, και για τον καθορισμό της ταυτότητας του προσώπου. Όλα αυτά δυσκολεύουν την εξέταση οιασδήποτε αλλαγής από τους ιδιώτες, αλλά και την εφαρμογή πολιτικών για την τροποποίηση των καταναλωτικών προτύπων από τις κυβερνήσεις. 
Κάθε φορά δε που τέθηκαν σε εφαρμογή τέτοιες πολιτικές, τα αποτελέσματα ήταν ως επί το πλείστον απογοητευτικά, με αποτέλεσμα να είναι δύσκολο να υπερισχύσουν αυτές οι πολιτικές έναντι των κατεστημένων συμφερόντων.
Οι πολίτες περιορίζουν εθελοντικά και μαζικά την κατανάλωσή τους σε περιόδους εθνικής έκτακτης ανάγκης και πολέμου· η οικολογική κρίση όμως δεν θεωρείται γενικά ως κατάσταση έκτακτης ανάγκης τέτοιας κλίμακας. Παρ' όλα αυτά, ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι επιλέγουν σήμερα απλούστερο τρόπο ζωής προκειμένου να μειώσουν τον αντίκτυπό τους στο περιβάλλον. Μερικές από τις πιο επιτυχημένες προσπάθειες για αλλαγή της κατανάλωσης έχουν βασιστεί σε κοινοτικές ομάδες. Για παράδειγμα, η προσέγγιση "Ecoteam" που χρησιμοποιείται σε πολλές χώρες από το Global Action Plan, συνίσταται στην συγκέντρωση μικρών ομάδων (για παράδειγμα μιας γειτονιάς, ενός χώρου εργασίας ή σχολείου) που ελέγχουν τα απόβλητά τους, την κατανάλωση ενέργειας και ύδατος και αναζητούν ενέργειες που θα τους επιτρέψουν να ζουν με περισσότερο βιώσιμο τρόπο.
Προσπάθειες για αλλαγή από "την κορυφή προς τη βάση" και μόνο είναι μάλλον απίθανο να έχουν αποτέλεσμα - ειδικά στην περίπτωση κατά την οποία πολιτικοί που προσπαθούν να επηρεάσουν το ευρύ κοινό διάγουν βίο που συνεπάγεται υψηλή κατανάλωση.
Η βιώσιμη κατανάλωση δεν αποτελεί σημαντική προτεραιότητα για το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού. Εντούτοις, οι κοινωνικές αλλαγές συχνά αρχίζουν με μικρές κοινωνικές ομάδες και εξαπλώνονται μέσω διαφόρων διαύλων επικοινωνίας, συμπεριλαμβανομένων των επίσημων μέσων μαζικής επικοινωνίας, των τεχνών, ανεπίσημων δικτύων φιλίας και των θρησκευτικών οργανώσεων.
Οι φορείς χάραξης πολιτικής πρέπει επικεντρωθούν στον εντοπισμό και την ενθάρρυνση υφιστάμενων ομάδων που εργάζονται με στόχο την επίτευξη βιώσιμης διαβίωσης, αντί να επιβάλουν τη δική τους άποψη στην κοινωνία σχετικά με το τι πρέπει να γίνει.

Δεν υπάρχουν σχόλια: