Η πράσινη συμφωνία των πόλεων

Λύση στην οικονομική κρίση μπορούν να δώσουν οι «πράσινες ελληνικές πόλεις». Την ώρα που η ανάπτυξη αντί να είναι ζητούμενο έχει καταντήσει «καραμέλα», το μοντέλο της βιώσιμης ανάπτυξης των ελληνικών πόλεων, που υποστηρίζει εδώ και χρόνια ο πρώην ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων και νυν περιφερειακός σύμβουλος Κεντρικής Μακεδονίας, Μιχάλης Τρεμόπουλος, μπορεί να αποτελέσει μια μοναδική ευκαιρία εξόδου της χώρας από το τέλμα στο οποίο έχει περιέλθει.

Μακριά από λογικές ξεπουλήματος, επενδύσεων με κάθε κόστος και σίγουρες επιπτώσεις (αρνητικές) στη ζωή μας και το περιβάλλον στο οποίο ζούμε, μακριά από τα μοντέλα «ανάπτυξης» που υποθήκευσαν το παρόν και το μέλλον του τόπου μας, η πράσινη πρόταση έχει αποτέλεσμα, έχει προοπτική και αποτελεί ένα μετρήσιμο καθοριστικό μέγεθος για την πορεία μας σε εθνικό και τοπικό επίπεδο.

Σύμφωνα με το Μ. Τρεμόπουλο, οι ελληνικές παθογένειες αποτυπώνονται συνοπτικά στο διεφθαρμένο πελατειακό πολιτικό σύστημα (υπεύθυνο για την εκτεταμένη φοροδιαφυγή, τη διάλυση των ασφαλιστικών ταμείων και την ανορθολογική και αντιπαραγωγική διόγκωση του δημόσιου τομέα) και στην κατάρρευση του αδιέξοδου μοντέλου ανάπτυξης (βασισμένο σε φτηνή και "βρώμικη" ενέργεια, εκμετάλλευση της γης και καταστροφή του περιβάλλοντος με ανεξέλεγκτο τουρισμό, υδροβόρα γεωργία, κατασκευές κτλ.).

«Η έξοδος από αυτήν την κρίση είναι μέσω μιας ρεαλιστικής προοπτικής αλλαγής της αναπτυξιακής πορείας της χώρας. Χρειάζεται ένα σχέδιο εξόδου από την κρίση που να αντιμετωπίζει ταυτόχρονα και τις τρεις πλευρές της: οικονομική, περιβαλλοντική και κοινωνική. Μια "Νέα Πράσινη Συμφωνία" για το σύνομο της ΕΕ, μια συνεκτική απάντηση στην περιβαλλοντική και οικονομική κρίση, μια πράσινη στροφή στην οικονομία με κοινωνική αλληλεγγύη και προτεραιότητα στο περιβάλλον και τις δημόσιες υπηρεσίες και η πράσινη πόλη αποτελούν τη λύση», είπε ο Μ. Τρεμόπουλος.

Ανάπτυξη ελληνικών πόλεων

«Ο τρόπος που αναπτύχθηκαν οι πόλεις κατά τον 20ο αιώνα στην Ελλάδα είναι απόρροια της αυθαίρετης υπόθεσης περί αφθονίας της ενέργειας και των πρώτων υλών καθώς και απότομης αλλαγής των πολιτιστικών αξιών. Για την ανάπτυξη των ανθρώπινων κοινωνιών απαιτούνται πρώτες ύλες, ενέργεια, ανθρώπινη επαφή  και πληροφορίες. Επίσης, απαιτούνται φυσικά υλικά, προϊόντα από κατεργασία, ενέργεια σε κατάλληλη μορφή, νερό, γη, τρόφιμα, δημόσιες υπηρεσίες, μεταφορές, πολιτιστικά προϊόντα, εκπαίδευση και έρευνα, ψυχαγωγία, πνευματικότητα, επαφή με την φύση και τους ανθρώπους, σύνδεση με την ύπαιθρο», τόνισε ο Μ. Τρεμόπουλος.

Οι «σύγχρονες» πόλεις κατόρθωσαν να μετατρέψουν το φυσικό περιβάλλον σε πλήρως δομημένο, να εξαντλήσουν τους φυσικούς πόρους και να καταστρέψουν την γη, τα επιφανειακά και υπόγεια νερά, τον ατμοσφαιρικό αέρα, την υγεία και τις ανθρώπινες σχέσεις.

H οικολογική πολεοδόμηση και διαχείριση των πόρων μιας περιοχής μπορεί να γίνει κατά τέτοιον τρόπο, ώστε να προκύπτει η «πράσινη πόλη», επισημαίνει ο Μ. Τρεμόπουλος.

Πως μετατρέπεται σε «πράσινη» μια τυπική ελληνική πόλη;

Σύμφωνα με το Μ. Τρεμόπουλο: «Η χωροθέτηση των δασών στην προσήνεμη πλευρά της πόλης καθώς και η φύτευση αειθαλών δένδρων στην βορινή πλευρά των κτιριακών όγκων μειώνει τους ισχυρούς ανέμους που πλήττουν τα κτίρια, μειώνοντας έτσι και τις ανάγκες για θέρμανση. Αντίθετα, η ύπαρξη υδάτινων όγκων στην νότια πλευρά της γειτονιάς και στην νότια πλευρά των κτιρίων καθώς και η σχεδιασμένη φύτευση των ακάλυπτων χώρων μειώνει τα θερμικά φορτία το καλοκαίρι, ενώ ταυτόχρονα λειτουργεί ως θερμοσυσσώρευση και απάλυνση των θερμοκρασιακών διαφορών κατά τις έντονα κρύες μέρες του χειμώνα. Οι ελληνικές πόλεις είναι "ενεργειακές καταβόθρες". Ξοδεύουμε ενέργεια για να θερμάνουμε και να ψύξουμε τα κτίρια, για να μετακινηθούμε, για να μεταφέρουμε από μακρινές αποστάσεις πρώτες ύλες και προϊόντα, για να τροφοδοτηθούμε με νερό, για να αποβάλλουμε τα άχρηστα υλικά, για να παράγουμε ή να καταναλώσουμε τρόφιμα, ακόμη και για να έχουμε άμεση επαφή με την φύση».

Πράσινη συμφωνία σε κάθε πόλη

Ο Μ. Τρεμόπουλος προτείνει μια «τοπική πράσινη συμφωνία για κάθε πόλη». Εξάλλου, στις πόλεις στηρίζεται και η νέα πράσινη συμφωνία για την Ευρώπη, αφού σ' αυτές παράγεται περίπου το 80% του ΑΕΠ και ζει περίπου το 80% του πληθυσμού της ΕΕ.

Στο συνολικό σχέδιο που παρουσίασε ο Μ. Τρεμόπουλος περιλαμβάνονται πράσινες καινοτομίες στις τοπικές οικονομίες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι ευκαιρίες και προοπτικές που υπάρχουν για να επιτευχθεί ο στόχος, αλλά και ο νέος ουσιαστικός, αποφασιστικός και παρεμβατικός ρόλος της Αυτοδιοίκησης.

Σήμερα, είπε, εξελίσσονται διευρωπαϊκά προγράμματα δράσεων, στα οποία πρέπει να συμμετάσχουν και οι ελληνικοί αυτοδιοικητικοί φορείς.

Χρηματοδοτικά εργαλεία για πράσινες επενδύσεις υπάρχουν (σχετικό οδηγό έχει εκδώσει ως ευρωβουλευτής ο Μ. Τρεμόπουλος), όπως υπάρχουν και επιτυχημένα παραδείγματα έργων ή δικτύων οργανισμών και φορέων. Βασική προϋπόθεση είναι η διαφάνεια παντού και ειδικά στις περιφερειακές χρηματοδοτήσεις της ΕΕ.