Τα πλαστικά φτερά του γαλάζιου αγγέλου και η συνθετική μαργαρίτα

Πόσο οικολογικά είναι τα προϊόντα που διαφημίζονται ως τέτοια;

Φιλικό στο περιβάλλον; Λιγότερες βλαβερές ουσίες; Χωρίς συντηρητικά; Βιοδιασπώμενο; Άοσμο; ΒΙΟ; Natur; Χωρίς πειράματα σε ζώα; Υποαλλεργικό; Υδατοδιαλυτό ή υδροδιαλυτό; Βιολογικό; Ατοξικό; Οικολογικό; Πιστοποιημένο; Φυσικό; Ανακυκλώσιμο;

Εκφράσεις και συνθήματα που μπαίνουν όλο και περισσότερο στη ζωή μας. Προϊόντα που θέλουν να μας πείσουν ότι δεν πρόκειται για μια απλή συνηθισμένη αγορά, αλλά ότι ταυτόχρονα με την αγορά του προϊόντος συμμετέχουμε ενεργά στην προστασία του περιβάλλοντος και της υγείας μας, ακόμη κι αν χρειάζεται να πληρώσουμε περισσότερο. Είναι όμως πάντα έτσι;

- Τα πιστοποιητικά που φέρουν είναι πράγματι η απόδειξη και η εγγύηση της... οικολογικότητάς τους ή πρόκειται για κάποιο διαφημιστικό τρικ που σκοπεύει να μας προσφέρει ένα οικολογικό άλλοθι;

- Πόσο αξιόπιστα είναι όλα αυτά τα προϊόντα, για αυτό που δηλώνει η πιστοποίησή τους ή η ετικέτα τους;

- Πόσο αξιόπιστη μπορεί να είναι μια βιομηχανία, όταν ανάμεσα σε πολυάριθμα χημικά προϊόντα παράγει και δυο τρία άλλα οικολογικά προϊόντα;

- Λύθηκε το πρόβλημα της ρύπανσης από τα καυσαέρια των αυτοκινήτων με την προσθήκη καταλύτη ή μήπως δημιουργούμε και καινούριο πρόβλημα με την απόσυρσή τους;

- Πόσο φιλικά προς το περιβάλλον είναι προϊόντα που περιέχουν χλωριωμένες ενώσεις;

- Με ποια λογική διαφημίζεται ως οικολογική η γούνα από συνθετικές ουσίες;

- Πόσο οικολογικό μπορεί να είναι ένα συνθετικό καλλυντικό επειδή δηλώνεται ταυτόχρονα ότι για τις ουσίες που περιέχει δεν έχουν γίνει πειράματα σε ζώα;

- Πόσο οικολογικά μπορεί να είναι ακρυλικά και σιλικονούχα χρώματα και βερνίκια;

- Γιατί να εμπιστευθούμε ένα πιστοποιημένο (ως οικολογικό) χημικό προϊόν και όχι το αντίστοιχο αγνό φυσικό προϊόν;

- Πόσο οικολογικό μπορεί να είναι ένα προϊόν νανοτεχνολογίας, όταν στην ουσία η τεχνολογία αυτή μεταλλάσσει βάναυσα τη φύση; 

- Τι τελικά εξυπηρετούν τα διάφορα σήματα όπως της μαργαρίτας ή του γαλάζιου αγγέλου όταν πιστοποιούν προϊόντα που περιέχουν συνθετικές ενώσεις, φορμαλδεΰδη, χημικούς διαλύτες κλπ.;

Σύμφωνα με τον Hanswerner Mackwitz στο βιβλίο του Öko-Tricks und Bio-Schwindel, η απονομή (εξαγορά) τέτοιων σημάτων μπορεί:

-          Να είναι άλλοθι για απαγορεύσεις και περιορισμούς που θα έπρεπε να είχαν γίνει.

-          Να είναι μέσο διάσωσης και βελτίωσης της φήμης των βιομηχανιών, αλλά και μέσο αύξησης του τζίρου τους.

-          Να είναι μέσο σύγχυσης, υποβάλλοντας στον καταναλωτή την εντύπωση της καθολικής προστασίας του περιβάλλοντος, κάτι που βέβαια δεν κάνουν αυτά τα προϊόντα.

-          Να προκαλεί τον πολλαπλασιασμό εμφάνισης τέτοιων σημάτων και διαφημίσεων, που μπερδεύουν πρόσθετα τον καταναλωτή και ανεβάζουν απλά το κόστος.

-          Με το συνδυασμό των όρων φιλικό προς το περιβάλλον επειδή είναι «φτωχό» σε βλαβερές ουσίες, να οδηγήσει τον καταναλωτή σε ξέγνοιαστη χρήση, ενώ κατά κανόνα είναι επικίνδυνο ή ρυπογόνο.

-          Να μην υποχρεώνει τους παραγωγούς και τους κατασκευαστές στη δημοσίευση και αναγραφή όλων των συστατικών.

-          Η διαδικασία απονομής τέτοιων σημάτων να μην είναι διαφανής για το κοινό.

-          Να απονέμεται χωρίς τη συμμετοχή όλων των επιστημονικών τάσεων και έτσι να επιβάλλεται μια εξ αυτών.

-          Να προωθείται μια σειρά περιττών και προβληματικών προϊόντων.

Είμαστε μόνο στην αρχή, οι έλεγχοι ακολουθούν υπόγειες διαδρομές, ο καιροσκοπισμός δε γνωρίζει όρια και επειδή η οικολογία δεν είναι μια νέα καταναλωτική μόδα, είναι απλά ανάγκη, δεν πρέπει να αφήσουμε να μας έχουν για κουτούς.

Προϊόντα χωρίς διαφανείς διαδικασίες παραγωγής, χωρίς δημοσίευση όλων των συστατικών τους, με περιττές συσκευασίες, συνθετικά προϊόντα και γενικότερα μη ανακυκλώσιμα προϊόντα, προϊόντα που για να παραχθούν έχει υπερεκμεταλλευθεί ο φυσικός πλούτος ή εφαρμόζονται μέθοδοι χρήσης και παραγωγής που εξαντλούν τα ενεργειακά αποθέματα, προϊόντα που μας οδηγούν στην απραξία, προϊόντα που για να φθάσουν στα χέρια μας έχουν κακοποιηθεί ή και δολοφονηθεί συνάνθρωποί μας πρέπει να αντιμετωπισθούν κριτικά. Μόνο η ενεργή συμμετοχή μας στην αποχή από την αγορά τέτοιων προϊόντων θα μπορούσε να θέσει νέα δεδομένα και να μας εξασφαλίσει ότι δε θα γίνουμε το αγοραστικό κοινό μιας νέας μόδας που εκτός από καταναλωτές θα εφησυχάζουν και την οικολογική μας συνείδηση.

 Πραγματικές εναλλακτικές λύσεις υπάρχουν ή μπορούμε να τις δημιουργήσουμε. Η αλήθεια τους ελέγχεται από μας.

Νίκος Γιαννακόπουλος