Προωθώντας την πράσινη ατζέντα στα Βαλκάνια

Πράσινες απαντήσεις στην οικονομική και κοινωνική κρίση

Με τη συμμετοχή αντιπροσωπιών Πράσινων Κομμάτων από την Ελλάδα, τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, τη Σλοβενία, τη Σερβία, την Κροατία, τη Βοσνία Ερζεγοβινη, την ΠΓΔΜ, την Αλβανία και την Τουρκία έγινε η εναρκτήρια συνάντηση και η επίσημη έναρξη της λειτουργίας του δικτύου των Πράσινων Κομμάτων των Βαλκανικών Χωρών.

Η δικτύωση των Πράσινων των Βαλκανίων είχε ξεκινήσει στον απόηχο του πολέμου στη Γιουγκοσλαβία με πρωτοβουλία των Ελλήνων Πράσινων και στη συνέχεια στηρίχτηκε στο πλαίσιο του «Διαλόγου Ανατολής – Δύσης», που προώθησαν τα Πράσινα Κόμματα της Ευρώπης. Η επίσημη συγκρότηση του Περιφερειακού Δικτύου αποτελεί απόφαση του τελευταίου Συνεδρίου του Ευρωπαϊκού Πράσινου Κόμματος, που έγινε τον περασμένο Νοέμβριο 
στο Παρίσι.

Περιφερειακό Πράσινο Δίκτυο

Οι εργασίες διήρκεσαν τρεις μέρες και αρχικώς αντικείμενο ήταν το πέρασμα από το «Διάλογο Ανατολής – Δύσης» στη δημιουργία του Περιφερειακού Βαλκανικού Πράσινου Δικτύου, με εισηγήτρια την Ολλανδή Γενική Γραμματέα του Ευρωπαϊκού Πράσινου Κόμματος, Ζακλίν Κρέμερ.

Αναλύθηκε η πολιτικοοικονομική κατάσταση των Βαλκανικών Χωρών, η οποία στις περισσότερες περιπτώσεις εκτιμήθηκε πως περιλαμβάνει αποτυχημένες και διεφθαρμένες κυβερνητικές ελίτ, που ανέλαβαν την εξουσία μετά τη πτώση του ολοκληρωτισμού, καθώς και υποβάθμιση των συλλογικών αγαθών. Ως εναλλακτική λύση εξετάστηκαν τρόποι για την εισαγωγή και διάδοση του «Συμφώνου Βιώσιμης Ευημερίας» στις χώρες αυτές.

Εθνικισμός - Λαϊκισμός

Το δεύτερο μέρος αφιερώθηκε στα φαινόμενα του ανερχόμενου εθνικισμού και λαϊκισμού στα Βαλκάνια. Με εισηγητές την καθηγήτρια του Πάντειου Πανεπιστημίου, Βασιλική Γεωργιάδου, και το δημοσιογράφο, Δημήτρη Ψαρά, και με παρεμβάσεις εκπροσώπων πολλών αντιπροσωπιών συζητήθηκαν τα αίτια και η έκταση αυτών των φαινομένων και προτάθηκαν τρόποι για μια παρέμβαση του πράσινου κινήματος σε συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών.

Βαλκανική πράσινη στροφή

Το τρίτο μέρος της συνάντησης ασχολήθηκε με την ευρωπαϊκή κρίση και την αναγκαία πράσινη στροφή των οικονομιών στα Βαλκάνια. Κύριοι εισηγητές ήταν ο ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων, Μιχάλης Τρεμόπουλος, και ο Γερμανός ευρωβουλευτής, Σβεν Γκίγκολντ, υπεύθυνος της Ομάδας των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο για θέματα ΟΝΕ και Ευρώ.

Στην τοποθέτησή του, ο Μιχάλης Τρεμόπουλος ανέφερε μεταξύ άλλων: «Η Ελλάδα ως ο πιο αδύναμος κρίκος της Ευρωζώνης βίωσε πρώτη τις συνέπειες της συστημικής κρίσης και τις αδυναμίες του ευρώ και οδηγήθηκε ταχύτατα σε βαθιά οικονομική και κοινωνική κρίση. Οι αδυναμίες και αντιφάσεις του ελληνικού παραγωγικού μοντέλου και πολιτικού συστήματος μεταπολεμικά ακολουθήθηκε διαχρονικά από όλες τις κυβερνήσεις».

Σύμφωνα με το Μ. Τρεμόπουλο, «οι ευρωπαϊκές πολιτικές έπαιξαν κι αυτές σε ορισμένους τομείς κρίσιμο αρνητικό ρόλο, καθώς είχαν σχεδιαστεί για δεδομένα που δεν ανταποκρίνονταν στις ελληνικές συνθήκες. Την περίοδο 2008 - 2009 τα ευρωπαϊκά προγράμματα για τόνωση της ζήτησης βιομηχανικών καταναλωτικών αγαθών προϊόντων όπως αυτοκίνητα και κλιματιστικά, συνέβαλαν στην κατάρρευση του εμπορικού ισοζυγίου καθώς τέτοια αγαθά δεν παράγονται στην Ελλάδα. Μέρος του επιπλέον αυτού ελλείμματος καλύφθηκε με επιπλέον δημόσιο δανεισμό».

Ο ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων τόνισε ότι «μεγάλο μέρος των δημόσιων δαπανών χανόταν επί δεκαετίες σε καταβόθρες, όπως η Ολυμπιάδα και οι υπερδιογκωμένες στρατιωτικές δαπάνες που στο μεγαλύτερο μέρος υπηρετούσαν τη ‘διπλωματία των εξοπλισμών’ ή ήταν ανταλλάγματα για τη δημιουργία του Μηχανισμού Στήριξης. Το πολιτικό σύστημα της Ελλάδας είχε χρεοκοπήσει πολύ πριν έρθει η οικονομική κατάρρευση: με πολιτικές που αντιστρατεύονταν την περιβαλλοντική, κοινωνική και οικονομική βιωσιμότητα, με αδυναμία να εμπνεύσει στην κοινωνία εμπιστοσύνη προς την πολιτική, με στατιστικά στοιχεία που υπονόμευσαν τη διεθνή αξιοπιστία της χώρας, με πελατειακές σχέσεις που διαμόρφωναν συνειδήσεις έτοιμες να κινητοποιηθούν για ιδιαίτερη μεταχείριση αλλά ελάχιστα πρόθυμες να αγωνιστούν για δικαιώματα και δημόσιο συμφέρον, με υπερδιογκωμένο κρατικό μηχανισμό και περιορισμένο κοινωνικό κράτος, με κρατικοδίαιτη επιχειρηματικότητα που μετέφερε και στον ιδιωτικό τομέα τις περισσότερες από τις παθογένειες του δημόσιου, με αποτυχία να αξιοποιήσει ουσιαστικά τα μεγάλα ποσά των ευρωπαϊκών πόρων». 

Στην κατάσταση αυτή, η Ελλάδα ήταν εύκολο να γίνει ο αδύναμος κρίκος της ευρωζώνης. Σε μια οικονομία εθισμένη στην εύκολη ρευστότητα, η εφαρμογή των νεοφιλελεύθερων πολιτικών του Μηχανισμού Στήριξης, που ακολουθούν αδιακρίτως τις κλασσικές θεραπείες σοκ του ΔΝΤ, άνοιξαν το δρόμο προς την οικονομική και δημοσιονομική κατάρρευση. Επιπλέον, τα μέτρα λιτότητας εφαρμόστηκαν χωρίς προσπάθεια για δίκαιη κατανομή των βαρών, χωρίς πολιτική βούληση για πάταξη της διαφθοράς και της φοροδιαφυγής, δήλωσε ο Μ. Τρεμόπουλος.

Απάντηση στην κρίση

Οι Οικολόγοι Πράσινοι, επισήμαναν από το 2003, ότι χτιζόταν μια οικονομία με ημερομηνία λήξης. «Στην κορύφωση της κρίσης δανεισμού, τον Μάρτιο του 2010, υποστηρίξαμε ως λύση την ομόφωνη σχεδόν πρόταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (Έκθεση του Πράσινου Ευρωβουλευτή Sven Giegold) για ευρωπαϊκές εγγυήσεις δανεισμού μέσω έκδοσης ευρωομολόγων. Παράλληλα, απορρίψαμε την προσφυγή στο Μηχανισμό Στήριξης του ΔΝΤ και των κυβερνήσεων, και δώσαμε έμφαση στην κατάθεση προτάσεων για θέματα διαφάνειας, κάθαρσης, στρατιωτικών δαπανών, φορολογικών προνομίων της Εκκλησίας και των βουλευτών. Τώρα, πρέπει να επενδύσουμε στη διέξοδο από την οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική κρίση. Παράλληλα με την εξυγίανση των δημόσιων οικονομικών και τη σύγκρουση με τη διαφθορά και τη φοροδιαφυγή, εστιάζουμε στη βιώσιμη ανασυγκρότηση της υπαίθρου, αναβίωση της τοπικής και περιφερειακής κλίμακας στην οικονομία, την αναβάθμιση των συλλογικών αγαθών και υπηρεσιών ως αντιστάθμισμα στην απώλεια αγοραστικής δύναμης, την ενεργειακή εξοικονόμηση και τις ανανεώσιμες πηγές, τη φορολογική δικαιοσύνη και αναδιανομή, τη μείωση των εξοπλιστικών δαπανών, την προώθηση της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας. Θέλουμε, ταυτόχρονα μια Ευρώπη ομοσπονδιακή, με αυξημένη δημοκρατική νομιμοποίηση, κοινωνική συνοχή και δικαιοσύνη. Υποστηρίζουμε ένα Σύμφωνο Βιώσιμης Ευημερίας, την αναδιάρθρωση και διαγραφή μέρους του ελληνικού χρέους, αλλά και δημόσιο λογιστικό του έλεγχο για τυχόν απεχθείς οφειλές, νέο προσανατολισμό της ΕΚΤ, αναβαθμισμένο ρόλο για την περιφερειακή πολιτική», είπε ο Μ. Τρεμόπουλος.

«Παράλληλα με την οργή για το πολιτικό σύστημα, οι Έλληνες νιώθουν τους Μέρκελ και Σαρκοζί ως επίδοξους επικυρίαρχους που θέλουν να επιβάλουν αδιακρίτως τιμωρίες, όχι ως εταίρους σε μια ισότιμη Ένωση. Οριστική όμως λύση στα ζητήματα της κρίσης, καμιά χώρα δε μπορεί να δώσει μόνη της: Οι λύσεις, είτε θα είναι ευρωπαϊκές, αδιαίρετες και βιώσιμες, είτε δε θα υπάρξουν καθόλου», υπογράμμισε.

Τρεις παράμετροι

Για τα ίδιο ζήτημα, ο Σβεν Γκίγκολντ εκτίμησε πως οι αποφάσεις της Συνόδου είναι καταδικασμένες σε αποτυχία όσο δε συνοδεύονται και από έμπρακτα δείγματα αλληλεγγύης. Η δημοσιονομική πειθαρχία από μόνη της δεν μπορεί να δώσει λύση. Απαιτούνται από την Ελλάδα και την Πορτογαλία εντελώς μη ρεαλιστικοί στόχοι μακροχρόνιας διατήρησης πρωτογενών πλεονασμάτων στους προϋπολογισμούς τους. Ακόμα και μετά το κούρεμα, και υποθέτοντας σχετικά εναρμονισμένα επιτόκια, η Ελλάδα θα πρέπει για χρόνια να εμφανίζει πρωτογενή πλεονάσματα της τάξης του 5,2%, κάτι που δεν έχει συμβεί ποτέ στην οικονομική ιστορία.

«Για τους Πράσινους, υπάρχουν τρεις παράμετροι χωρίς τις οποίες η Ευρωζώνη και η Ευρώπη δεν θα καταφέρουν να βγουν από την κρίση:

1. Μια συντονισμένη πολιτική επενδύσεων, ιδίως στις χώρες του Νότου και με έμφαση στην στροφή σε ένα πράσινο ενεργειακό μοντέλο.

2. Ευρωπαϊκός συντονισμός όχι μόνο στον τομέα των δημόσιων δαπανών αλλά και στον τομέα των δημόσιων εσόδων με κοινή στρατηγική απέναντι στην εκροή κεφαλαίων και τη φοροδιαφυγή.

3. Πραγματική δημοσιονομική ένωση προϋποθέτει τη δυνατότητα πρόσβασης όλων των χωρών σε σχετικά φτηνό χρήμα προκειμένου να κάνουν απαραίτητες επενδύσεις, κάτι που προσφέρουν τα ευρωομόλογα και τα “ομόλογα έργου”».

Οι Μ. Τρεμόπουλος και Σ. Γκίγκολντ παρουσίασαν την κοινή τους πρωτοβουλία τους για πανευρωπαϊκή συγκέντρωση υπογραφών για φορολόγηση του πλούτου.