Για το τελετουργικό των γιορτών (Mε τους ήρωες ή με τα λαμόγια;)

του Κώστα Καρπαδάκη

Το να ισχυρίζεται σήμερα ένας πολιτικός ότι αμαυρώθηκε η επέτειος της 28ης Οκτωβρίου, το λιγότερο που μπορούμε να του αποδώσουμε ως χαρακτηρισμό είναι το θράσος. Το να ισχυρίζονται όμως το ίδιο κάποιοι πολίτες, αυτό δείχνει μια κατάσταση τυφλής θρησκευτικής πίστης απέναντι στους ήρωες του παρελθόντος και στα ιστορικά γεγονότα στα οποία έδρασαν και συγχρόνως μια αθέλητη μεν αλλά ηχηρή δήλωση υποταγής στη σημερινή εξουσία, η οποία πάντα δίνει μεγάλη σημασία στα συμβολικά τελετουργικά ρουτίνας και υποταγής, διότι όταν αυτά διενεργούνται ομαλά, μπορεί να κοιμάται ήσυχη, έχοντας επιβεβαιώσει για μια ακόμη φορά τη δήλωση υποταγής του ποιμνίου της.

Στη θρησκευτική πίστη, το θείο βρίσκεται έξω από τα δρώμενα της κοινωνίας, υπερφυσικό και υπερβατικό και ενίοτε ματαιόδοξο, ανάποδο και αλαζονικό. Οι όποιες προσευχές μας, επικλήσεις, λιτανείες, θυσίες, μυστήρια, τελετές, κλπ. δεν επηρεάζονται από το ποιόν των επίγειων διαμεσολαβητών (ιερατεία), οι οποίοι μπορεί να είναι διεφθαρμένοι, απατεώνες, διεστραμμένοι, μέθυσοι, κλπ., εξακολουθούν να αποτελούν διαμεσολαβητές, όσο καθάρματα και να είναι. Αν δεν αποδώσουμε τις τιμές, και τα τιμητικά ή εξευμενιστικά τελετουργικά όπως προβλέπεται, τότε το θείο θα προσβληθεί και το λιγότερο που μπορεί να μας κάνει είναι να μη μας δώσει την ευλογία του, το χειρότερο να μας καταραστεί και να μας ρίξει στο πυρ το εξώτερο. Ένα ασφυκτικά κλειστό κοινωνικό φαντασιακό, όπου η κοινωνία και τα μέλη της ζουν υπό καθεστώς τυποποιημένης συμπεριφοράς και καθημερινότητας.

Τι λέτε; Ισχύει το ίδιο και για επίγεια γεγονότα και προσωπικότητες του παρελθόντος, από το έργο των οποίων οφείλουμε να εμπνεόμαστε και να αναλαμβάνουμε δράση στο παρόν; Το παραπάνω αυτό κλειστό μεταφυσικό μοτίβο χρησιμοποιείται από τα εθνικά κράτη και εξουσίες, καπελώνοντας τα ιδανικά της αντίστασης και της ελευθερίας, χρησιμοποιώντας τα υπέρ τους, μέσω μιας θρησκευτικού τύπου πίστης στους νεκρούς ήρωες και μιας τυφλής υποταγής στο τελετουργικό των γιορτών με εθνικές αφηγήσεις που τις έχουν προσαρμόσει στα μέτρα τους και που αποτελεί μέγιστο ατόπημα αν αυτό διαταραχτεί.

Ποιος όμως τους έχρισε διαμεσολαβητές ανάμεσα σε εμάς και τους νεκρούς ήρωες, ώστε με παρελάσεις και στροφή κεφαλής προς τα πιθανά …λαμόγια, να τιμούμε τους πεσόντες; Και ποιος μας είπε ότι οι νεκροί ήρωες, ως οιονεί υπερβατικά όντα πλέον, απαιτούν να τιμούνται με ένα αυστηρά καθορισμένο τελετουργικό, αυτό των ρομποτικών παρελάσεων, το οποίο δεν πρέπει να διαταραχθεί επ’ ουδενί λόγο; Και όχι μόνο τόσα χρόνια να λειτουργούμε τυφλά με αυτό τον τρόπο, αλλά και όταν οι μάσκες πέφτουν και τίθεται το δίλημμα «ή με τους ήρωες ή με τα λαμόγια» να στηρίζουμε από συνήθεια τους δεύτερους, όπως συμβαίνει και στη θρησκεία; Γιατί ένας διεφθαρμένος παπάς μπορεί να εξομολογεί, ένας παιδεραστής να βαφτίζει, ένας που κερατώνει να παντρεύει! Κατ’ αναλογία, λοιπόν, και οι πολιτικοί στην εξέδρα επισήμων, όσο μισητοί ή διεφθαρμένοι να είναι, αποτελούν το αναμφισβήτητο, μια για πάντα καθορισμένο διάμεσο μεταξύ ημών και των ηρώων;

Μήπως οι διαμαρτυρίες που ξέσπασαν στη χούντα τη μέρα της κηδείας του παππού του Γιωργάκη σπίλωσαν τη μνήμη του νεκρού; Ισα-ίσα που αυτές οι ταραχές έχουν εξυμνηθεί και από ιστορικούς και από πολιτικούς, οι οποίοι ούτε καν διανοήθηκαν να προβούν σε μια τέτοια καταδίκη μεταφυσικής φύσης, ολοφάνερα παράλογη και φαιδρή. Αλλά η Χούντα αυτό θα είχε ισχυριστεί τότε: ότι δεν έγινε σεβαστός ο νεκρός!

Οι ήρωες του παρελθόντος συχνά επαναστάτησαν και ενάντια στα διεφθαρμένα και ολοκληρωτικά καθεστώτα που ακολούθησαν μετά την αποτίναξη της όποιας τυραννίας, τα οποία καπηλεύονταν ήδη τους αγώνες τους, διώχθηκαν δε, φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν ή και εκτελέστηκαν γιατί «αμαύρωναν» με τη δράση τους την εικόνα του νεοσύστατου Έθνους! Οι δε σημερινές πολιτικές ηγεσίες αποτελούν την συνέχεια αυτών των διαχρονικών πολιτικών υποτέλειας και αντιλαϊκής πολιτικής. Είναι χρέος μας να ανατρέψουμε πια αυτό το σκηνικό των εθνικών επετείων που μας αφιόνιζε τόσα χρόνια. Οι ήρωες του παρελθόντος στην πραγματικότητα δε δικαιώθηκαν ποτέ, η πραγματική τιμή προς αυτούς θα είναι να πιάσουμε τη σκυτάλη από εκεί που την άφησαν. Και οι καλύτερες συμβολικές μέρες για να γίνει κάτι τέτοιο είναι αυτές που τους τιμούμε, τις οποίες να μετατρέπουμε σε ημέρες αντίστασης. Και να είστε σίγουροι πως αν μας βλέπουν από κάπου μας επικροτούν και αισθάνονται ότι ο αγώνας τους συνεχίζεται μέχρι να δικαιωθεί.